Programma 4. Klimaat, energie en openbare ruimte

We hebben € 1,2 miljoen aan lagere kosten en € 0,6 miljoen aan lagere opbrengsten. Per saldo een voordeel van € 0,6 miljoen. Dit heeft meerdere oorzaken. Binnen dit programma en beleidsveld hebben we de afgelopen jaren te maken met te weinig beschikbare personele capaciteit om projecten op te zetten, aan te besteden en te kunnen begeleiden. Dit is ook gebleken uit het rekenkameronderzoek van december 2023. Daarom is gewerkt aan een algehele herijking van de organisatie en projecten om de doelstellingen van het programma te bereiken. Zie hiervoor de kadernota energietransitie (oktober 2024) en evaluatie en warmteprogramma februari 2025). Dit heeft tot gevolg dat we onze begrote lasten niet helemaal hebben kunnen besteden.

Binnen dit product vallen meerdere subsidies/regelingen die we van het Rijk hebben ontvangen waarvan we lagere kosten hadden in 2024. We mogen deze middelen ook in 2025 (en verder) inzetten. Daarom hebben we ook lagere opbrengsten verantwoord in 2024. Het gaat onder andere om de volgende subsidies/regelingen:
-Aanpak energiearmoede (€ 0,7 miljoen) en Specifieke Uitkering Lokale Aanpak Isolatie (€ 0,5 miljoen). We hebben de subsidie voor aanpak energiearmoede en isolatie nog niet volledig uitgegeven. In lijn met de evaluatie transitievisie warmte zullen we het resterend budget energie-armoede en voor isolatie gaan besteden aan het verduurzamen van woningen, waarmee mensen structureel geholpen worden met een woning die minder energie verbruikt en een beter klimaat binnenshuis wordt bereikt (isolatie-aanpak). Dit gaan we doen in de MCO-aanpak (meerjarig collectief ontzorgen). Deze Europese aanbesteding is in het najaar van 2024 opgestart en zal in 2025 daadwerkelijk tot besteding gaan leiden. We schuiven de niet bestede subsidie door.

Daarnaast hebben we op een aantal onderdelen lagere kosten en daarom hebben we ook minder onttrokken uit reserves. Dat gaat om de volgende posten:
-Hogere kosten (1,2 miljoen) en hogere opbrengsten (0,5 miljoen) Duurzame Polder. In 2022 en 2023 zijn kosten gemaakt voor de Duurzame Polder door Oss. Onderlinge bijdragen met de andere betrokken overheden waren nog niet volledig verrekend en de kosten zijn toen verrekend in de reserve investeringsfonds duurzaamheid. De onderlinge afrekeningen hebben nu plaatsgevonden en dit is gecorrigeerd in de genoemde reserve. Daarnaast is er in 2024 een geldlening verstrekt vanuit de provincie Noord-Brabant voor de verdere financiering van duurzame polder. De kosten zijn € 1,2 miljoen hoger dan verwacht. De kosten van de gezamenlijke opgaven die we in de toekomst hopen te verrekenen zijn met een externe partij door een anterieure overeenkomst zijn € 1 miljoen hoger dan verwacht. De kosten van € 179.000 die niet in het gezamenlijke project vallen hebben we betaald vanuit CDOKE middelen (middelen voor versnelling van de klimaat- en energieopgave). De kosten van € 360.000 (1/3 van het gezamenlijke deel) zijn voor onze rekening en hopen we in de toekomst te verrekenen met een externe partij. De opbrengsten zijn hoger door de verrekeningen die met de andere betrokken overheden hebben plaatsgevonden en de bijdrage vanuit het ministerie van EZK.
-Lagere kosten uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie (€ 150.000). Het uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie is op 27 juni 2024 vastgesteld, daarna is de uitvoering gestart. Vanwege voorbereidingstijd en aanbestedingsregels hebben we niet het gehele budget kunnen besteden. We onttrekken daarom ook minder aan de reserve klimaatadaptatie.
-Lagere kosten Soorten management plan (€ 50.000). De werving heeft in het najaar plaatsgevonden, de projectleider kon niet eerder starten dan medio december. Hierdoor zijn er geen kosten meer gemaakt in 2024. We onttrekken dit in 2024 dan ook niet uit de reserve.
-Lagere kosten energietransitie (€ 250.000). We hebben lagere kosten voor de energietransitie. We hebben daarom minder onttrokken aan het investeringsfonds duurzaamheid. Door personele wisselingen en openstaande vacatures, zijn projecten pas later gestart.

Daarnaast zien we de volgende afwijkingen:
-Lagere kosten voor natuur, openbare ruimte en milieu (€ 152.000). Met de beschikbare interne capaciteit is het afgelopen jaar niet haalbaar gebleken om de geplande werkzaamheden weg te zetten in de markt. Daarnaast is de doorlooptijd van diverse ontwikkelingen langer gebleken dan voorzien en lopen veel werkzaamheden die opgestart zijn in 2024 door in 2025 en verder.
-Lagere kosten voor klimaat en energie algemeen (€ 180.000). Een aantal projecten en activiteiten zijn vertraagd door te weinig beschikbare personele capaciteit.
-Hogere kosten en opbrengsten Bos van Oss (€ 62.000): We hebben een subsidie ontvangen voor het Bos van Oss. We hebben hiervoor ook kosten gemaakt. Het restant van de subsidie schuiven we door naar 2025.
-Lagere kosten en opbrengsten voor de subsidie SP3 monumenten (€ 43.000). De respons is gering geweest, dit bedrag betalen we dan ook terug aan het Rijk.
-Lager kosten dierenopvang (€ 37.000).

We hebben € 1,1 miljoen aan lagere kosten en € 0,4 miljoen aan hogere opbrengsten. Per saldo geeft dit een voordeel van € 1,5 miljoen. Dit heeft een aantal oorzaken:
-Een aantal IUP projecten zijn in uitvoering en lopen gedeeltelijk door naar volgend jaar. Op dit moment zijn er voor € 22,8 miljoen aan projecten IUP (inclusief haven) "onderhanden". Hiervan is in 2024 voor een bedrag van € 11,2 miljoen feitelijk besteed. Dit betekent dat openstaande werken nog € 11,6 miljoen bedragen. Dit is ongeveer de omzet voor 1 jaar. Voorbeelden hiervan zijn de Dorpsplein Geffen,
OV armaturen vervangen, Bolwerkroute Ravenstein, Parken kleine renovaties, Pastoor van de Kampstraat Geffen, Vd Duyn van Maasdamstraat.
Van een aantal projecten komen de uitgaven later zoals Walkwartier, Blindegeleideroute, Geurdenhof, Baronie en Duivenstraat.
-Lagere kosten van € 0,9 miljoen voor asfaltonderhoud. We hebben dit verrekend met de reserve IUP.
-Hogere kosten van € 125.000 voor inhaalslag groot onderhoud en rechtzetten openbare verlichting. Hiervoor onttrekken we € 100.000 uit de reserve Openbare Verlichting.
-Lagere kosten (€ 125.000) aanbestedingsvoordeel oeverbescherming Haven. Dit voordeel valt vrij.
-Lagere kosten (€ 45.000) project winterschades. Dit voordeel valt vrij.
-Lagere kosten (€ 80.000) verkeersmonitor
-Lagere kosten (€ 95.000) Groot onderhoud Wegen.
-Hogere opbrengst (€ 270.000) voor nutsbedrijven door een glasvezelprojecten en verzwaring electra door Enexis. Er zijn weer meer meldingen en meer aanvragen van vergunningen voor het aanbrengen van nutsvoorzieningen. De extra incidentele legesinkomsten Glasvezel (KPN) en ODF waren hoger dan verwacht.
-Hogere overige opbrengsten derden € 100.000.

We hebben € 200.000 lagere kosten en € 232.000 aan lagere opbrengsten. Per saldo is de afwijking op dit product beperkt. Dit heeft de volgende oorzaken:
-Lagere kosten Snoeien en onderhoud bomen € 160.000. Dit project is dit jaar niet uitgevoerd en verplaatst naar komend jaar. We storten dit bedrag in de reserve IUP.
-Lagere kosten Waterschap door minder baggerwerkzaamheden € 68.000
-Hogere kosten dagelijks onderhoud groen inboet stedelijke gebied € 62.000
-Hogere stortkosten groenafval bosplantsoen, vijvers, schoffelen € 54.000
-Hogere kosten stormschade en klimaatadaptatie € 103.000
-Lagere zwerfafvalvergoeding SUP en vergoeding prullenbakken € 54.000
-Lagere opbrengsten dagelijks onderhoud openbaar groen € 245.000.

We hebben hogere kosten van € 280.000 door meer preventief en correctief onderhoud van gemalen en drukriolering en meer aangelegde nieuwe rioolaansluitingen. We hebben hogere opbrengsten van € 154.000 door naheffingen rioolheffing oude dienstjaren die door de BSOB alsnog zijn geïncasseerd en door meer rioolaansluitingen. In de begroting hielden we rekening met een tekort van 38.000, het tekort is nu € 126.000. Het verschil van 88.000 onttrekken we aan de reserve riolering.

We hebben lagere kosten van € 254.000 en hogere opbrengsten van € 1.550.000. Per saldo geeft dit een voordeel van € 1,8 miljoen. Dit voordeel moet gesplitst worden in kosten afvalinzameling (voordeel van
€ 635.000) en compostering (een voordeel van € 90.000). Daarnaast hebben we een uittredingsvergoeding ontvangen van de gemeente Maashorst (voordeel van € 1,1 miljoen).
Het voordeel vanuit afvalinzameling hebben we minder onttrokken uit de reserve afvalstoffenheffing.

We zien de volgende voordelen voor afvalinzameling:
-Lagere kosten (200.000) verwerking gft afval. De kwaliteit van het ingezamelde gft voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen.
-Lagere kosten (110.000) verwerking oud papier door minder aanbod.
-Lagere personeelskosten (€ 140.000)
-Lagere lasten demontagehal (€ 270.000) door minder aanbod van personeel met afstand tot arbeidsmarkt en beëindiging recycling wit – en bruingoed.
-Hogere opbrengst afvalstoffenheffing € 250.000
-Hogere opbrengst € 50.000 afrekening Nedvang 2021 optimalisatie kwaliteit PMD
-Hogere inkomsten grondstoffen € 35.000

We zien de volgende nadelen voor afvalinzameling:
-Hogere kosten duurzaamheidsplein door grotere hoeveelheid aangeleverd grof restafval (€ 350.000)
-Hogere kosten kwijtschelding (€ 70.000)

Daarnaast hebben we een uittredingsvergoeding van € 1,1 miljoen ontvangen van de gemeente Maashorst voor het Duurzaamheidsplein. De gemeente Landerd heeft via een Gemeenschappelijke regeling deelgenomen aan het Duurzaamheidsplein. Na de herindeling heeft de gemeente Maashorst besloten om deze gemeenschappelijke regeling te beëindigen. We hebben hiervoor een vergoeding ontvangen. In het hoofdstuk Bestemming rekeningresultaat stellen we voor om deze vergoeding te reserveren voor afvalinzameling.

Voor composteringe hebben we hogere opbrengsten (€ 90.000) door een grotere hoeveelheid groenafval.

We hebben € 108.000 aan lagere kosten en € 19.000 aan hogere opbrengsten. Per saldo geeft dit een voordeel van € 127.000. We hebben lagere personeelslasten van € 108.000 door minder inzet van medewerkers afvalinzameling en lagere verwerkingskosten van € 19.000. Veel bedrijven maken gebruik van de centrale inzamelvoorzieningen in het centrum. Daarnaast zijn de routes buiten het centrum geoptimaliseerd waardoor de hoeveelheid personeelskosten verminderd zijn.

We hebben € 313.000 aan lagere kosten en € 52.000 lagere opbrengsten. Dit heeft de volgende oorzaken:
-We hebben lagere kosten van € 70.000 door geluidseringsprojecten.
-We hebben lagere kosten handhaving omdat de ODBN een deel van de taken door capaciteitstekort niet heeft kunnen uitvoeren (€ 109.000).
-We hebben lagere lasten (€ 117.000). Een aantal bodemsaneringsprojecten zijn vertraagd. Voor de realisatie zijn we afhankelijk van een aantal externe partijen. We schuiven de projecten door naar 2025.
-We hebben lagere opbrengsten door lagere subsidie ontvangsten voor onderzoek naar stortplaatsen.