Balans en toelichting

De jaarrekening is opgemaakt conform de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin de gemeenteraad de uitgangspunten voor het financiële beleid heeft vastgesteld. Aan de debetzijde, de linkerkant van de balans staat een opsomming van alle activa. Dit zijn de bezittingen van de gemeente. De creditzijde, de rechterkant van de balans, geeft een inzicht in de financiering van de bezittingen. Dit zijn de passiva, bestaande uit het eigen vermogen en de schulden (vreemd vermogen).

Alle bedragen in de tabellen zijn in duizenden euro’s vermeld, tenzij anders is aangegeven.

De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende balansrubriek anders is vermeld, worden de activa en passiva tegen nominale waarden opgenomen.

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, ongeacht of ze al tot inkomsten of uitgaven in het jaar geleid hebben. Baten en lasten, waaronder ook begrepen de heffing van de vennootschapsbelasting, worden daarbij verantwoord tot hun brutobedrag. Baten en winsten worden slechts genomen als ze op de balansdatum gerealiseerd zijn. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar worden genomen als ze voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. Voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Als sprake is van (eenmalige) schokeffecten (bijvoorbeeld reorganisaties) dient wel een verplichting opgenomen te worden.

Met betrekking tot de verwerking van de algemene uitkering heeft de commissie BBV een stellige uitspraak gedaan. Deze uitspraak houdt in dat in de jaarrekening de algemene uitkering wordt opgenomen conform de in het jaar laatst gepubliceerde accresmededeling, die doorgaans is opgenomen in de september circulaire van het boekjaar.

Dividenden zijn verantwoord in het jaar waarin het besluit tot toekenning van het dividend door de Algemene vergadering van de vennootschap is genomen.

De in de jaarrekening opgenomen rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld op basis van de kaders zoals besloten in de financiële verordening en op basis van de kadernota rechtmatigheid van de Commissie BBV. Dat betekent dat:

• De rechtmatigheidsverantwoording betrekking heeft op de financiële rechtmatigheid van baten, lasten, balansmutaties, en de baten en lasten met betrekking tot de specifieke uitkeringen op grond van art. 17 Financiële-verhoudingswet;
• De financiële rechtmatigheid waaronder het voorwaardencriterium, het begrotingscriterium en het misbruik & oneigenlijk gebruik criterium omvat:
  • Voor het voorwaardencriterium bestaat de norm uit het normenkader zoals op 27-02-2025 door de raad is vastgesteld. Voorwaarden die direct van invloed zijn op de verslaggeving en dus op het getrouwe beeld van de jaarrekening worden niet opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording. Deze zijn onderdeel van de accountantscontrole;
  • Voor het begrotingscriterium geldt dat alle overschrijdingen van lasten en investeringskredieten onrechtmatig zijn, waarbij voor een aantal scenario’s in de financiële verordening is beschreven wanneer deze overschrijdingen acceptabel zijn. Voor over- en onderscheidingen van baten, onderschrijdingen van lasten en onderschrijdingen van investeringskredieten geldt dat deze als onrechtmatig zijn aangemerkt indien ze niet tijdig aan de raad zijn gemeld (de afspraken over tijdigheid zijn opgenomen in het controleprotocol welk door de raad is vastgesteld op 27-02-2025).
  • Ten aanzien van het M&O criterium is de nota M&O beleid van onze organisatie leidend bij het voorkomen en opsporen van misbruik en oneigenlijk gebruik. Omdat alleen bij misbruik sprake is van een onrechtmatigheid zijn eventuele gevallen van misbruik (mits cumulatief met andere fouten of onduidelijkheden boven de verantwoordingsgrens) opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording.
• De rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld binnen de kaders van de kadernota rechtmatigheid 2024 van de Commissie BBV en onze eigen financiële verordening. Dit betekent dat:
  • Een verantwoordingsgrens van 1 % van de totale lasten incl mutaties reserves is gehanteerd waarboven cumulatieve fouten en onduidelijkheden in de rechtmatigheidsverantwoording worden opgenomen;
  • Een rapporteringstolerantie van € 100.000 is gehanteerd waarboven fouten en onduidelijkheden in de paragraaf bedrijfsvoering worden opgenomen.

Algemeen

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. Eventuele van derden verkregen specifieke investeringsbijdragen worden in mindering gebracht op het geactiveerde bedrag. Hierbij wordt de verkregen bijdrage als bate verantwoord.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling van een bepaald actief

De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven.
Het activeren van kosten van onderzoek en ontwikkeling als immaterieel actief is alleen toegestaan onder een aantal voorwaarden:

• de gemeente heeft de intentie het actief te gebruiken of te verkopen;
• de technische uitvoerbaarheid om het actief te voltooien staat vast;
• het actief zal in de toekomst economisch of maatschappelijk nut genereren;
• de uitgaven die aan het actief zijn toe te rekenen kunnen betrouwbaar worden vastgesteld.

Voorbereidingskosten voor grondexploitaties worden ook onder deze categorie verantwoord als zij voldoen aan de volgende voorwaarden:

• de kosten passen binnen de kostensoortenlijst van het Besluit Ruimtelijke Ordening (Bro)
• plannen tot ontwikkeling van de grond waarvoor de voorbereidingskosten worden gemaakt hebben bestuurlijke instemming.

Uit voorzichtigheid hebben we voor deze voorbereidingskosten een voorziening van 100% van de kosten gevormd zodat deze per saldo niet geactiveerd worden.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Bijdragen aan activa van derden worden geactiveerd. Deze bedragen zijn gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

Algemeen

Activa worden gewaardeerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en bijkomende kosten. De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend.
Eventuele bijdragen van derden worden in mindering gebracht. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen.

De gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn opgenomen in de nota Investeringsbeleid 2023, zoals vastgesteld door de gemeenteraad op 21 september 2023.

1. Investeringen met economisch nut

- Gronden uitgegeven in erfpacht

We kennen twee soorten erfpacht, namelijk voortdurende erfpacht met canonbetaling en eeuwigdurende erfpacht met canonbetaling. De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs (i.c. de waarde die bij eerste uitgifte als basis voor de canonberekening gehanteerd is).

- Overige investeringen met economisch nut

Investeringen met een economisch nut zijn investeringen in zaken die verhandelbaar zijn en/of kunnen bijdragen aan het genereren van middelen. Deze investeringen zijn tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs gewaardeerd. Specifieke investeringsbijdragen van derden, zoals investeringssubsidies en andere bijdragen van derden, worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. In die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. Wanneer deze een (mogelijk) tijdelijk karakter hebben verwerken we de waardevermindering via een voorziening.

Investeringen worden vanaf het jaar volgend op ingebruikneming/gereedkomen lineair en incidenteel annuïtair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde.
Investeringen onder de € 50.000 worden niet geactiveerd maar in één keer ten laste van de exploitatie gebracht. Voor investeringen vóór 1 januari 2023 geldt de activeringsgrens uit de destijds geldende nota investeringsbeleid. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt.

Eventuele boekwinsten bij inruil of verkoop van een investering zijn als incidentele bate in de jaarrekening verwerkt.

Gronden verworven met het oog op gebiedsontwikkeling, maar waarvoor nog geen operationele grondexploitatie is vastgesteld, worden in de regel geduid als ‘warme gronden’. Conform BBV worden deze verantwoord onder materiële vaste activa tegen de verwervingskosten. Het toerekenen (activeren) van andere kosten is daarbij niet toegestaan. We toetsen daarbij of aan de BBV criteria is voldaan om te waarderen tegen de toekomstige bestemming of dat er een duurzame waardevermindering plaats moet vinden tegen de waarde van de huidige bestemming.

- Investeringen met economisch nut waarvoor heffing geheven kan worden

Investeringen waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing in rekening gebracht kan worden, worden in een afzonderlijke categorie gepresenteerd. Het gaat om de investeringen in riolering. Bedragen die via het riooltarief gespaard zijn voor vervanging zitten in een voorziening. Deze voorziening wordt, voor zover die toereikend is, gebruikt om investeringen in riolering af te boeken.

2. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut

Investeringen met een maatschappelijk nut zijn investeringen in de openbare ruimte. Deze investeringen zijn niet verhandelbaar en/of kunnen niet bijdragen aan het genereren van middelen. Investeringen worden vanaf het jaar volgend op ingebruikneming/gereedkomen lineair en incidenteel annuïtair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde.

Met ingang van het boekjaar 2017 is het op basis van een BBV-wijziging verplicht om investeringen met maatschappelijk nut te activeren en over de verwachte toekomstige gebruiksduur af te schrijven. Deze verplichting geldt  alleen voor investeringen die vanaf 2017 zijn gedaan. Voor investeringen van vóór 2017 blijven de destijds geldende grondslagen bestaan.

Voor investeringen die zijn gedaan vóór 2017 is het uitgangspunt bij investeringen met maatschappelijk nut dat deze niet geactiveerd worden, maar rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht worden. De lasten van deze investeringen worden dus in één keer genomen, tenzij de financiële positie het niet toelaat. Dan mogen deze investeringen geactiveerd worden en wordt er vervolgens op afgeschreven. De boekwaarden van investeringen met maatschappelijk nut van vóór 2017 moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. Afschrijving van investeringen met maatschappelijk nut vindt in beginsel lineair plaats. In uitzonderingssituaties kan resultaatafhankelijke afschrijving worden toegepast.

Om inzicht te geven in het deel van de activa dat wel vergelijkbaar is qua systematiek is in het verloopoverzicht in de toelichting op de balans aangegeven welk bedrag volgens de nieuwe systematiek is verantwoord en welk deel volgens een andere systematiek.

De financiële vaste activa bestaan uit:

1. kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen;
2. leningen aan woningbouwcorporaties
3. overige langlopende leningen;
4. overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Kapitaalverstrekkingen en leningen worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van eventuele aflossingen. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht.

Van een deelneming is sprake (art1-d BBV) als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV.
De term kapitaalverstrekking wordt zowel gebruikt voor de participatie in risicodragend (eigen) vermogen (aandelenkapitaal, stichtingskapitaal e.d.) als voor de verstrekking van financieringsmiddelen aan verbonden partijen in de vorm van vreemd vermogen. In die laatste gevallen gaat het doorgaans om flexibele financieringsvormen zonder vast aflossingsstramien.
Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Mocht de marktwaarde van de aandelen structureel tot onder de verkrijgingsprijs dalen dan zal afwaardering plaatsvinden naar lagere marktwaarde. Voor risico’s wordt een voorziening gevormd.

Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als baten genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt.

1. Onderhanden werk, waaronder grond in exploitatie

De als onderhanden werk opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs of de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken), en de rentekosten berekend zoals voorgeschreven in het BBV en de administratie- en beheerskosten.

Voor winstneming geldt de percentage of completion methode. Voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst genomen worden. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Indien aan de volgende voorwaarden is voldaan, doen we dat:
1. Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat;
2. De grond is daadwerkelijk verkocht;
3. De kosten zijn gerealiseerd (daadwerkelijk gemaakt).
De berekende winst nemen we naar rato van de realisatie van de kosten. Zolang niet aan deze voorwaarden is voldaan, brengen we de verkregen verkoopopbrengsten in mindering op de vervaardigingskosten.

De verliezen op grondexploitaties worden voorzien zodra ze bekend zijn. Deze voorziening is gewaardeerd tegen contante waarde, hier wordt jaarlijks rente op bijgeschreven op basis van de landelijke gereguleerde vastgestelde 2% disconteringsvoet.

De commissie BBV heeft regels gesteld over de verantwoording van grondexploitaties. Denk hierbij aan:  

• Tienjaars termijn voor grondcomplexen, daarna aanvullende beheersmaatregelen.  
• Rentetoerekening aan de grondcomplexen. Wij hanteren hierbij vanaf 2024 de omslagrente zoals opgenomen in de notitie rente 2023 van de commissie BBV. Voor 2024 was dit 1,1%
• Kostentoerekening conform de Wet ruimtelijke ordening. De kostentoerekening bij de exploitaties moet aansluiten op de kostenverhaalsmogelijkheden zoals benoemd in de Wet ruimtelijke ordening. Daarmee wil de commissie BBV aansluiten bij de wijze van kostentoerekening in het exploitatieplan en de nieuwe regels voor vennootschapsbelasting.
• Formele besluitvorming gemeenteraad: het startpunt van een Bouwgrond in exploitatie (BIE) is het raadsbesluit. Dit besluit is inclusief een grondexploitatiebegroting. Wij doen dit via het jaarlijkse MPG en het najaarsbericht van het grondbedrijf, waarin we deze besluitvorming expliciet maken of via een separaat raadsbesluit.
• Voorbereidingskosten voor grondexploitaties: voorbereidingskosten voor toekomstige grondexploitaties mogen onder een aantal voorwaarden worden geactiveerd (na maximaal 5 jaar moeten de kosten hebben geleid tot een concrete grondexploitatie). Lukt dit niet dan moeten deze kosten direct afgeboekt worden ten laste van het jaarresultaat. In eerste instantie worden deze kosten onder de immateriële vaste activa geplaatst.   

De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Jaarlijks wordt de kwaliteit van de vorderingen beoordeeld. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Jaarlijks wordt de administratie opgeschoond, dat wil zeggen dat vorderingen die oninbaar blijken te zijn, worden afgeboekt.

De liquide middelen (kas- en banksaldi) en de overlopende activa worden tegen de nominale waarde opgenomen.

Buiten de balanstelling is het recht op verliescompensatie volgens de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 opgenomen.

De reserves zijn onderverdeeld in de algemene reserves en bestemmingsreserves. Mutaties in reserves zijn enkel mogelijk op basis van een raadsbesluit genomen voor het einde van het betreffende begrotingsjaar.
De reserves worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Voorzieningen worden tegen het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies gewaardeerd.
De pensioenverplichting voor de wethouders is tegen de contante waarde van de (opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd.
De onderhoudsegalisatievoorzieningen zijn gebaseerd op een beheerplan en de daarin vastgestelde kwaliteitseisen.  

Bij de materiële vaste activa is aangegeven dat investeringen waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing in rekening gebracht kan worden in een afzonderlijke categorie gepresenteerd worden. Dat geldt ook voor de bijbehorende voorziening. Deze voorziening wordt, voor zover die toereikend is, gebruikt om investeringen in riolering af te boeken.

Het vormen van een voorziening, of het storten in een al bestaande voorziening, is als een last in het boekjaar verantwoord. Kosten waarvoor we de voorziening gebruiken brengen we rechtstreeks ten laste van de voorziening, deze leiden niet tot lasten in de programmarekening.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan een jaar worden tegen de nominale waarde gewaardeerd, verminderd met gedane aflossingen.

De vlottende passiva worden tegen de nominale waarde gewaardeerd en bestaan uit:
-   Netto vlottende schulden met rentetypische looptijd < 1 jaar
-   Overlopende passiva

De gemeente heeft diverse waarborgen en garanties verleend. Het totaalbedrag wordt onderaan de balans afzonderlijk gepresenteerd.

De boekwaarde van de immateriële vaste activa en het verloop ervan worden in de volgende tabel weergegeven.

De kosten voor onderzoek en ontwikkeling van een actief hebben betrekking op projecten die op termijn kunnen leiden tot een grondexploitatie. De kosten die hier geactiveerd zijn, zijn voorbereidingskosten die we in de grondexploitatie kunnen inbrengen op het moment dat hier grondexploitatieprojecten voor geopend worden. Dit betreft de volgende projecten: Klein Amsteleind (Het Brand), Groot Amsteleind (Oss West), Vidi Reo, gebiedsontwikkeling Raadhuislaan Zuid en het project Marsna Casella.
De investering in 2024 van per saldo € 1.458.000 betreft voorbereidingskosten met betrekking tot de hiervoor genoemde projecten, waaronder uren en plankosten voor het grootste deel op Groot- (€ 662.000) en Klein Amsteleind (€ 598.000) en gebiedsontwikkeling Raadhuislaan Zuid (€ 156.000).
De volgende projecten zijn in 2024 omgezet naar een actieve grondexploitatie: herontwikkeling van het sportvereniging terrein in Macharen, het v.m. belastingkantoor, het Hooghuis in Ravenstein en het Stationskwartier in Ravenstein. De desinvestering van € 2.438.000 betreft het inbrengen van de boekwaarden van deze projecten in de grondexploitatie onder de balanspost voorraden.
Voor de gehele post hebben we een voorziening gevormd om het risico op afwaardering van deze post af te dekken in het geval dat projecten uiteindelijk niet door zullen gaan (als grondexploitatie).

De bijdragen aan activa in eigendom van derden betreft een investering uit 2017 en 2018 in de renovatie van de kleedaccommodatie van hockeyclub MHC en de realisatie van het clubgebouw van SV TOP Oss. De boekwaarde van beide clubgebouwen bedraagt per 31 december 2024 € 778.000. Deze post bevat ook nog een bijdrage uit 2013 in het clubgebouw van scouting Berghem. Per 31 december 2024 resteert een boekwaarde van € 297.000.
Daarnaast is erin 2024 een nieuwe bijdrage verstrekt, voor een accommodatie ontmoeten en sport ONK van € 73.000, de boekwaarde van de totale bijdrage hieraan bedraagt per 31-12-2024 € 107.000.
De herrubricering onder deze post betreft een investering in gebouwen (voortgezet) speciaal onderwijs, deze waren vorig jaar onterecht als bijdragen gecategoriseerd. Deze investeringen zijn verplaatst naar de materiële vaste activa.

1. Investeringen met economisch nut

- Gronden uitgegeven in erfpacht

Het volgende overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de gronden uitgegeven in erfpacht weer.

Aan de industrie zijn er geen nieuwe erfpachtgronden uitgegeven en er is voor € 397.000 verkocht. Ten behoeve van woningbouw is er voor een bedrag van €201.000 aan nieuwe erfpachten uitgegeven en voor
€ 534.000 verkocht

- Overige investeringen met economisch nut

De boekwaarde van de overige investeringen met economisch nut en het verloop ervan worden in de volgende tabel weergegeven.

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen staan in het volgende overzicht vermeld. Dit betreft investeringen waarop in 2024 uitgaven groter dan € 250.000 zijn gedaan. Met ingang van 2022 hebben we zoals BBV voorschrijft ook uren toegerekend aan vastgoed investeringsprojecten, deze kosten zijn onderdeel van onderstaande bedragen. In 2024 zijn deze opgenomen voor een bedrag van € 346.000.

De voorziening van € 2.102.000 bestond uit twee onderdelen, namelijk het gebouw Hooghuis Ravenstein
(€ 1.726.000) en grond in Ravenstein (€ 376.600). Het gebouw in de gronden zijn inmiddels opgenomen in de grondexploitatie, waardoor deze voorziening niet meer nodig is.

De desinvestering van € 3.872.000 betreft een afboeking op de materiële vaste activa voor gebouwen en gronden die we hebben ingebracht in de grondexploitaties (stationskwartier Ravenstein, Hooghuis Ravenstein en belastingkantoor Oss).

De bijdrage derden betreft een subsidie van € 30.000 voor de verduurzaming de volksuniversiteit.

We hebben voor € 38.000 aan afwaardering verwerkt. Dit betreft voornamelijk het afboeken van rollend materieel.

- Investeringen met economisch nut, waarvoor heffing geheven kan worden

Het volgende overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van investeringen met een economisch nut, waarvoor een heffing geheven kan worden.

Bedragen die via het riooltarief gespaard zijn voor vervanging zitten in een voorziening. Deze voorziening wordt, voor zover die toereikend is, gebruikt om investeringen in riolering af te boeken. Per 31 december 2024 is er nog € 21.648.000 beschikbaar in de voorziening om toekomstige investeringen in riolering mee te financieren.

2. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut  

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut en het verloop ervan worden in de volgende tabel weergegeven.                                                                                                                                  

De investeringen van vóór 2017 met een maatschappelijk nut hebben betrekking op de activering van een gedeelte van de N329.
Op grond van het BBV is het met ingang van 1 januari 2017 verplicht om investeringen met maatschappelijk nut te activeren en hierover af te schrijven. Dit zijn investeringen in grond-, weg- en waterbouwkundige werken die we uitvoeren vanuit het IUP. We hebben de projecten opgesplitst in onderhoud en vervanging. De onderhoudskosten komen ten laste van de exploitatie. De vervangingscomponent is een investering met maatschappelijk nut, in 2024 totaal voor € 7.241.000. Met ingang van 2022 zijn we gestart met het toerekenen van uren aan deze investeringen zoals het BBV dat voorschrijft, deze zijn onderdeel van de investering voor € 615.500.
De herrubricering betreft het verplaatsten van de investering Urban Ox park, deze was in 2023 gestart en toen onder overige materiële vaste activa gepresenteerd. Het bedrag van € 94.000 is een bijdrage voor het Urban Ox Park.

1. Kapitaalverstrekkingen aan:

- Deelnemingen

2. Leningen aan:

- Deelnemingen

Vorig jaar is er een leningsovereenkomst gesloten met Pivot Park Vastgoed B.V. voor de financiering van nieuwbouw met de naam "Grizzly" op Pivot Park. Dit jaar hebben we opnieuw een bedrag van
€ 261.0000 beschikbaar gesteld. Beide leningen zijn achtergesteld en wordt verstrekt naarmate de nieuwbouw vordert. Daarbij zijn zekerheden overeengekomen, waaronder recht van hypotheek, recht van pand, negative pledge*, pari passu** en negatieve vervreemdingsverklaring***.

* kredietnemer belooft het pand niet als zekerheid te geven aan derden.
** kredietnemer belooft dat het pand niet als zekerheid is verstrekt aan andere financiers.
*** kredietnemer niet toegestaan om het pand te verkopen, zonder toestemming van de kredietgever.

3. Overige langlopende geldleningen

De overige langlopende leningen met een waarde > € 100.000 per 31-12-2024  bestaan uit de volgende leningen:                                                                                                                              

De investeringen in 2024 hebben voornamelijk betrekking op de nieuw verstrekte lening stimuleringsleningen (€ 242.000), statersleningen (€1.848.000) en de nieuw verstrekte lening Gezusters Clarissen (€ 275.000).
De aflossingen hebben voornamelijk betrekking op de duurzaamheidsleningen (€ 686.000), startersleningen (€ 377.000), hypotheken gemeentelijk personeel (€ 249.000) en lening zonnepanelen (€ 148.000)

Er is een voorziening getroffen van € 1.300.000 voor de lening aan Wachtmeester vanwege het risico dat deze lening in de toekomst niet terugbetaald kan worden. Naast deze voorziening hebben we ook een risicoreserve gevormd van € 800.000 waarmee we het gehele risico afdekken.

De in de balans opgenomen voorraden worden naar de volgende categorieën uitgesplitst:   

Op basis van Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het verplicht om de grondexploitaties elk jaar te actualiseren. Binnen onze gemeente doen we dit tweemaal per jaar, namelijk bij de Programmabegroting via het Najaarsbericht Grondbedrijf en bij de jaarrekening via het Meerjarenprogramma  Grondbedrijf (MPG).

Omdat de balanswaarde niet negatief mag zijn, is de voorziening in het boekwerk gesplitst. Een bedrag van € 2.401.000 is onder de voorzieningen gepresenteerd.

De vermeerderingen van de onderhanden werken bestaan uit € 4.974.000 aan winstnemingen waarvan de grootste: € 2.545.000 Vorstengrafdonk, € 637.000 Centrumplan Berghem, € 597.000 Liesdaal, € 489.000 Oijense Zij Noord, € 408.000 ’t Veld, € 335.000 Horzak Noord. Verder bestaat de vermeerdering voor € 12.969.000 uit diverse kosten (o.a. plankosten, verwervingen, saneringen, bouw- en woonrijpmaken). Daarnaast is de inbreng van de boekwaarde van vier vastgestelde grondexploitaties vanuit de IMVA voor € 2.438.000 als vermeerdering ingebracht in de voorraad. De verminderingen van € 29.092.000 betreft met verkoopopbrengsten van verkochte gronden voor € 14.906.000. Daarnaast is het verlieslatende project Walkwartier in 2024 definitief afgesloten met een totaal verlies van € 14.186.000.
De voorziening te verwachten exploitatieverliezen is gevormd voor de verliesgevende exploitaties. Bij afsluiting van deze grondcomplexen compenseren we dat het verlies met deze voorziening. Het verlies van € 14.186.000 is als vermindering op deze voorziening verwerkt. Het overige deel van de verlaging van de voorziening van € 421.000 via de verminderingen bestaat uit een positieve bijstelling van een aantal projecten waarvoor het verwachte verlies ten opzichte van de inschatting van vorig jaar lager uit zal vallen. De toename van de voorziening te verwachten exploitatieverliezen met € 7.882.000 betreft het aanvullen van de voorziening voor de verwachte verliezen van de nieuw vastgestelde projecten Sportvelden Macharen, Raadhuislaan Noord, Hooghuis Ravenstein en Stationskwartier Ravenstein en diverse kleine bijstellingen van verwachte verliezen op overige projecten. Daarnaast is er € 391.000 rente bijgeschreven omdat dit een voorziening tegen contante waarde betreft.

Het verloop van de boekwaardes in 2024 is als volgt te specificeren:

De volgende grondexploitatiecomplexen hebben per 31 december 2024 een boekwaarde van groter dan een miljoen euro (positief of negatief). Een negatieve boekwaarde betekent dat er op balansdatum meer opbrengsten dan kosten op het project zijn gerealiseerd:

• Wilgendaal II         € 2.538.000 -/-
• Oijense Zij                     € 7.954.000 -/-  
• Liesdaal 2 3          € 1.379.000
• Stationskwartier Ravenstein   € 2.978.000
• Leiweg Geffen      € 1.035.000   
• Heesterseweg Geffen      € 1.770.000
• Uitbreiding ’t Veld Geffen   € 2.571.000
• Vorstengrafdonk              € 1.653.000
• Talentencampus      € 2.801.000
• Raadhuislaan Noord      € 1.934.000
• Hooghuis Ravenstein      € 2.160.000

We verwachten de volgende resultaten over de totale looptijd van de grondexploitaties:

De nog te maken kosten binnen de huidige bouwgrondexploitaties schatten we op € 65.613.000 en de nog te verwachten opbrengsten op € 73.233.000. Op grond hiervan verwachten we uiteindelijk een positief eindresultaat van circa € 10.021.000. Voor het opstellen van deze prognose hebben we alle grondexploitaties geactualiseerd. Bij deze actualisatie zijn de gerealiseerde kosten en opbrengsten in 2024 verwerkt in de boekwaarde. Vervolgens hebben we de begroting van kosten en opbrengsten geactualiseerd, geraamd per prijspeil 1 januari 2025 en opnieuw gefaseerd op basis van de beste inschatting. Aangezien de projecten lagere tijd lopen, zijn bedragen onderhevig aan prijsontwikkelingen. In de grondexploitatie houden we rekening met deze prijsontwikkelingen door het indexeren van de verwachte kosten en opbrengsten. Als er specifieke prijsafspraken zijn gemaakt voor het uitvoeren van werkzaamheden of de verkoop van gronden, dan kan in de afzonderlijke grondexploitatie worden afgeweken van de algemene parameters en rekenen we met de overeengekomen prijzen met eventuele bijbehorende indexering. Onderstaande tabel geeft aan welke parameters we hanteren. De opbrengstenstijging in 2025 is 0,0% omdat pas per 1 juli een eventuele grondprijswijziging wordt doorgevoerd. In het Meerjarenprogramma Grondbedrijf (MPG) 2025-2028 is hier een uitgebreidere toelichting over de tabel opgenomen.

De waardering van de bouwgronden in exploitatie (BIE) is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 1 januari 2025 en de uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses. Het betreft een inschatting van begin 2025 die omgeven is door de nodige risico's, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien. Deze periodieke herziening kan in de toekomst - mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden – leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening te verwachten exploitatieverliezen. Dit geldt ook voor de realisatie van de (gehanteerde) verkoopprijzen. Dit zal dan ook impact hebben op de (benodigde) hoogte van de ABR.

Om dit risico in kaart te brengen hebben we twee scenario’s doorgerekend. Een basisscenario en een worstcasescenario. Het negatieve effect op het eindresultaat voor beide scenario’s is in onderstaande tabel opgenomen. Hierbij merken we op dat deze scenario’s ook alleen betrekking hebben op de nu lopende grondexploitaties. Nog te openen grondexploitaties (nu nog projecten in voorbereiding onder de IMVA) maken geen onderdeel uit van deze doorrekening.

De scenario’s zijn doorgerekend over de resterende looptijd van de actieve grondexploitaties, dat is 9 jaar. De uitgangspunten voor deze scenario’s zijn de volgende:

In de praktijk zullen deze scenario’s zich niet één op één afzonderlijk van elkaar voordoen. Daarnaast spelen er projectspecifieke risico’s die ook van invloed kunnen zijn en lopen we bij projecten die tegen het eind van hun looptijd zitten minder risico dan projecten die zich nog in de beginfase bevinden.

De grondexploitatie Ravenstein – Stationskwartier betreft een groot plangebied met omvangrijke te verwachten kosten en opbrengsten. De grootste kostenpost betreft de aan te leggen tunnel onder de spoorweg. Een kleine procentuele afwijking van de opgenomen kostenposten (hoewel vakkundig geraamd) en de geraamde te realiseren opbrengsten, leidt tot een grote (absolute) financiële impact op de reeds getroffen verliesvoorziening. Deze impact kan zowel voordelig als nadelig zijn. Het gepresenteerde resultaat van deze grondexploitatie is derhalve meer onzeker dan gebruikelijk is binnen een grondexploitatie.

Voor de benodigde weerstandscapaciteit die we nodig hebben om risico’s binnen de grondexploitatie te kunnen opvangen maken we een Monte Carlo-analyse. Hierbij zijn de factoren van deze scenario’s en de projectspecifieke risico’s gezamenlijk gewogen doorgerekend. Op basis hiervan bepalen we wat de minimale omvang van de ABR dient te zijn. Op dit moment is de hoogte van de ABR lager dan dit berekende minimale saldo.

Voor een nadere toelichting op de grondexploitaties verwijzen we naar de paragraaf grondbeleid in deze jaarrekening en het Meerjarenprogramma Grondbedrijf (MPG) 2025-2028 dat een uitgebreide verantwoording geeft over de ontwikkelingen, de risico’s en onzekerheden in de grondexploitatie in 2024 en daarna.

De in de balans opgenomen uitzettingen met een rente-typische looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden:

1. Vorderingen op openbare lichamen

Dit zijn allemaal recente vorderingen. Een voorziening voor oninbaar wordt niet noodzakelijk geacht.

2. Uitzettingen in 's Rijks schatkist

Eind 2013 is de wet 'verplicht schatkistbankieren ingegaan. Vrijwel gelijktijdig heeft de Staat en de gemeente Oss een rekening-courant-overeenkomst afgesloten en een werkrekening voor schatkistbankieren geopend.
Om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen is een drempelbedrag ingesteld dat buiten de schatkist gehouden mag worden. Het drempelbedrag is 2% van het begrotingstotaal € 8.450.900.

Het bedrag dat per 31 december op deze rekening openstaat is nog altijd hoog. Eind van het jaar hebben we nog een aantal grote bedragen ontvangen onder andere voor de algemene uitkering. Daarnaast zijn een aantal grote geplande investeringen in 2024 doorgeschoven naar 2025 waardoor betalingen op deze projecten nog zijn uitgebleven.

We rapporteren elk kwartaal over het drempelbedrag en het gebruik daarvan. Deze rapportageverplichting biedt inzicht in de wijze waarop het drempelbedrag is benut. In de volgende tabel is een samenvattend overzicht opgenomen. Daaruit blijkt dat we het jaar 2024 geheel binnen het limiet zijn gebleven.

3. Rekeningcourant verhouding met niet-financiële instellingen

We hebben aan het SVn (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting) gelden voor startersleningen, duurzaamheidsleningen, blijversleningen, verzilverleningen en leningen stimulering verstrekt.
Het saldo per 31 december 2024 van € 8.147.000 dat aan het SVn is verstrekt maar nog niet is ingezet zijn in deze rubriek opgenomen.

4. Overige vorderingen

De overige vorderingen kunnen als volgt worden onderverdeeld:

De voorziening voor oninbaar is statisch bepaald.

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

De post overlopende activa kan als volgt gespecificeerd worden:

1. Nog te ontvangen bedragen

De nog te ontvangen bedragen bestaan uit:

* We hebben een voorziening opgenomen vanwege het risico op oninbaarheid van een aantal posten.

2. Nog te ontvangen bedragen van het Rijk

In de volgende tabel wordt een verloopoverzicht van de nog te ontvangen bedragen van het Rijk gegeven.

3. Nog te ontvangen bijdragen van overige overheid

In de volgende tabel wordt een verloopoverzicht van de nog te ontvangen bijdragen van overige overheid gegeven.

4. Vooruitbetaalde bedragen

De vooruitbetaalde bedragen bevatten de volgende posten:

Met ingang van 1 januari 2016 zijn we als gemeente belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting (Vpb). Dit betekent dat we Vpb moeten gaan betalen over het resultaat op activiteiten waarbij we fiscaal gezien een onderneming drijven. Dit zijn voornamelijk de activiteiten afval en het grondbedrijf. De te betalen Vpb is voor het grootste deel afkomstig vanuit het grondbedrijf.  

Het saldo op 1 januari is gebaseerd op de aangiften die tot op dat moment waren ingediend (2016 tot en met 2021). In 2024 is de aangifte 2022 ingediend, hieruit resteert een mogelijkheid tot toekomstige verliescompensatie van € 2.531.000 na verrekenen met een deel van de fiscale winst van 2021. In maart 2025 is de aangifte over 2023 ingediend. Deze aangifte 2023 bevat een fiscale winst van € 3,3 miljoen. De winst over 2023 kunnen we voor maximaal € 2,1 miljoen compenseren het fiscale verlies uit 2022. Dat betekent dat we over 2023 een vpb-last hebben van € 281.313. Dit ligt in lijn met de verplichting die we daarvoor in de jaarrekening 2023 hadden verwerkt. Dan resteert nog € 388.000 aan mogelijke verliescompensatie over 2022 naar toekomstige jaren.

Over het boekjaar 2024 verwachten we een fiscale winst van € 1,3 miljoen. Dit kan voor € 388.000 verrekend worden met het verlies uit 2022. Over 2024 resteert daarom een te verwachten vpb-last van € 325.500. We hebben over 2024 een voorlopige aanslag betaald van € 895.000. Het verschil van € 570.000 is opgenomen als terugvordering. De definitieve aangifte 2024 kan na vaststellen van de jaarrekening 2024 in de loop van 2025 worden ingediend.

1. Algemene reserve

Het verloop van de algemene reserve is als volgt:

- Algemene vrije reserve

Het beginsaldo van € 41.002.000 uit 2023 is verhoogd met de saldobestemming vanuit de jaarrekening 2023.
Dit was een bedrag van € 2.118.000.
De onttrekking van € 18.115.000 bestaat onder andere uit:
-   Rentestijging ruimtelijke ambities: € 15.000.000
-   Voorbereiding Spoorzone; € 1.400.000
-   Vorming reserve IZA/GALA: € 900.000

- Algemene reserve risico's grondbedrijf

De stortingen bestaan voornamelijk uit de tussentijdse winstnemingen uit de grondexploitaties (€ 5,2 miljoen). De  winsten hebben betrekking op woningbouw (€ 2,0 miljoen), herstructurering (€ 0,6 miljoen) en industrie (€ 2,6 miljoen). De grootste posten daarin zijn winstnemingen voor centrumplan Berghem (€ 0,6 miljoen), Horzak Noord (€ 0,3 miljoen), Oijense Zij Noord (€ 0,5 miljoen), Vorstengrafdonk (€ 2,5 miljoen), Liesdaal 2 en 3 (€ 0,6 miljoen) en 't Veld (€ 0,4 miljoen).

In 2024 zijn daarnaast de volgende stortingen gedaan :

• Verkoop verkoop erfpachtgronden (€ 0,3 miljoen)
• Verkoop beheergronden (€ 0,2 miljoen)
• Storting vanuit reserve mobiliteit (€ 0,6 miljoen) als afdracht voor bovenwijkse voorzieningen vanuit de grondexploitatie Stationskwartier Ravenstein (zoals besloten door de raad op 12 december 2024)

De onttrekkingen van totaal € 3,9 miljoen bestaan uit:

• Terugdraaien eerder genomen winst door geactualiseerde berekeningen € 0,2 miljoen
• Storting in de reserves bovenwijkse voorzieningen € 0,4 miljoen en bovenwijkse netwerkvoorzieningen € 0,3 miljoen
• Storting in de voorziening waardering IMVA € 1,5 miljoen
• Storting in voorziening exploitatieverliezen € 1,1 miljoen
• Rentekosten strategische aankoop grond 't Brand (Klein Amsteleind) € 0,1 miljoen
• Onttrekking vanwege de vennootschapsbelasting 2024 € 0,2 miljoen

2. Bestemmingsreserves

De staat van reserves en voorzieningen, die in het bijlagen-boek is opgenomen, bevat een uitgebreide toelichting per bestemmingsreserve. Hierna wordt daarom volstaan met een geaggregeerde weergave van de bestemmingsreserves.
Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt:

Reserves ter dekking algemene dienst
De herrubricering betreft de reserve Gemeentehuis toekomst bestendig. Deze was in de jaarrekening 2023 opgenomen als bestemmingsreserve.

- Dekking algemene dienst
Deze bestemmingsreserves zijn gevormd als dekkingsmiddel van de algemene dienst.
De reserves zijn (bedragen x € 1.000):

• Afloop gaswinstuitkering Maaslandgas            8.864
• Reserve deposito BNG/opheffing BNG                   434
• Gemeentehuis                        8.301
• Gemeentehuis toekomst bestendig               1.649

Uit de reserve afloop gaswinstuitkering Maaslandgas is een bedrag van € 1.479.000 onttrokken ten gunste van de reguliere begroting. Dit bedrag wordt jaarlijks afgebouwd met € 110.000. Vanaf het jaar 2027 is de jaarlijkse afbouw € 105.000.
Uit de reserve deposito BNG/opheffing BNG is een bedrag van € 160.000 onttrokken ten gunste van de reguliere begroting. Deze onttrekking wordt jaarlijks verlaagd.
Uit de reserve gemeentehuis is een bedrag van € 593.000 onttrokken ten gunste van de reguliere begroting. Deze onttrekking wordt jaarlijks verlaagd. Dit conform de vastgestelde begroting.
In de reserve Gemeentehuis toekomstbestendig is € 230.000 gestort zoals begroot.

- Bestemmingsreserves

We hebben diverse bestemmingsreserves. Dit zijn de reserves met een saldo hoger dan € 1 miljoen

De mutaties op de reserves zijn per reserve toegelicht in het bijlage boek. We lichten hier het doel van de reserves met een saldo boven de € 3 miljoen toe:

• Beschermd Wonen: In deze reserve verrekenen we overschotten en tekorten van het regionale budget van beschermd wonen. We maken regionale afspraken over de inzet en eventuele terugbetaling aan de regio.
• Opvang vluchtelingen: We verrekenen de overschotten van de kosten en opbrengsten van het opvangen van vluchtelingen in deze reserve. Het rijk heeft een bekostigingsregeling ontwikkeld waarmee gemeenten in beginsel schadeloos gesteld worden voor de kosten die zij maken. Vanaf 2022 hebben we het overschot van de exploitatie van de vluchtelingenlocatie gestort in deze reserve Opvang Vluchtelingen.  
• Diverse reserves ruimtelijke ambities: Voor onze ruimtelijke ambities hebben we verschillende reserves gevormd. We reserveren komende jaren geld om onze toekomstige plannen te kunne betalen. Het gaat onder andere om de volgende reserves:
  • Mobiliteit
  • Bovenwijkse voorzieningen
  • Binnenstedelijke transformaties
  • Verbetering fysieke kwaliteit leefomgeving
  • Strategische aankopen
• Integraal uitvoeringsprogramma (IUP): Deze reserve wordt ingezet voor groot onderhoud vanuit het IUP dat in het geplande jaar niet uitgevoerd is. Investeringen moeten we voortaan activeren.
• Investeringsfonds Stadshart Oss: Het investeringsfonds draagt bij aan de realisatie van de koers Stadshart Oss. Het investeringsfonds is hierbij gericht op majeure investeringen in stedelijke (vastgoed) ontwikkeling waarvan parkeren en openbare ruimte en groen onderdeel kunnen zijn. Het betreft investeringen op fysieke plekken die een belangrijke bijdrage leveren aan een toekomstbestendig Stadscentrum,  waarin vernieuwen van de vitaliteit, attractiviteit en de economische veerkracht centraal staat.
• Organisatieontwikkelingen: Deze reserve doelmatigheid is bedoeld voor het egaliseren van financiële schommelingen tussen de opgelegde taakstellingen en de implementatie, het egaliseren van financiële schommelingen bij de generatiegelden/banenafspraken en het afdekken van de kosten van organisatie ontwikkelingen.

- Afdekking afschrijvingslasten

Deze bestemmingsreserves zijn gevormd om de kapitaallasten van (een deel) de investeringen in diverse gebouwen, accommodaties e.d. af te dekken. De grootste reserves met een saldo > € 500.000 zijn   (bedragen x € 1.000):

-   Binnenhaven               7.556
-   Brede school Lith               4.263
-   Investeringen Openbare Ruimte Walkwartier      3.119
-   Het Warenhuis               1.876
-   ONK Accommodatie ontmoeten en sport      1.507
-   Walstraat EO                  987
-   Kapitaallasten bomen                  953
-   Kleedaccomm. Amstelhoef               783
-   Bouwk. aanpass. MJC/ stadarchief               781
-   Parkeergarage                  726
-   Op. ruimte Centrum ontsl. fase 1               682
-   Nieuwbouw school Geffen                  658
-   Kapitaallasten MIPMO                  651
-   Vergroenen Stadshart                  625
-   De Bolster horizonschool                  600
-   VRI Projecten                  599
-   Volksuniversiteit verduurzaming               573

Onttrekkingen aan deze reserves dienen voor de dekking van kapitaallasten. Stortingen hebben betrekking op te dekken kapitaallasten van in 2024 nieuw uitgevoerde investeringen.

1. Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's

Deze voorzieningen zijn gevormd voor het afdekken van specifieke (risico's inzake) verplichtingen en verliezen. Het gaat voornamelijk om de volgende voorzieningen met een saldo > € 150.000
(bedragen x € 1.000)
-   voorziening wethouderspensioenen               6.936
-   voorziening verlofsparen                  946
-    voorziening wachtgeld wethouders               358
-   voorziening RVU regeling                  191

De storting van € 1.724.000 betreft voornamelijk (bedragen x € 1.000):
-   voorziening wethouderspensioenen             1.095
-   voorziening wachtgeld wethouders               311
-    voorziening verlofsparen                  187
Deze stortingen zijn gedaan om te zorgen dat het saldo in de voorziening voldoende is om de verwachte risico's af te dekken. De storting in de voorziening wethouderspensioenen is gebaseerd op actuariële berekeningen.
Vanuit de CAO mogen werknemers gebruik maken van verlofsparen. Volgens BBV richtlijnen dienen we hier een voorziening voor te vormen omdat deze niet jaarlijks gelijkblijvend zijn. De voorziening is opgehoogd met de gespaarde uren in 2024.

De onttrekking van € 511.000 betreft met name (bedragen x € 1.000):
-   voorzieningen wethouderspensioenen      202
-   voorziening RVU regeling                  179
Dit zijn onttrekkingen waarmee we werkelijke kosten in 2024 afdekken.

Via een presentatiecorrectie van € 2.401.000 is het restant van de voorziening exploitatieverliezen verantwoord. Deze voorziening hoort bij de voorraad (grondexploitatie). Omdat de boekwaarde van de voorraad niet negatief gepresenteerd mag worden, is het restant voor de voorziening hier opgenomen. De totale voorziening voor exploitatieverliezen bedraagt € 13.227.000

2. Onderhoudsegalisatievoorzieningen

Doelstelling van deze voorzieningen is het egaliseren van onderhoudskosten, ofwel het realiseren van een gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren. De grootste voorzieningen met een saldo > € 500.000 zijn (bedragen x € 1.000):

-   Onderhoud sporthallen en gebouwen            2.074
-   Onderhoud sociaal- culturele accommodaties       1.364
-   Onderhoud haven, bruggen en sluizen            984
-   Cultuur technisch onderhoud sportterreinen       931
-   Afkoopsommen gemeentelijke begraafplaats        568
-   Onderhoud gemeentehuis               541

Stortingen zijn gebaseerd op de actuele onderhoudsplannen. De onttrekkingen uit deze voorzieningen betreffen  werkzaamheden die in 2024 voor betreffende accommodaties zijn uitgevoerd.

3. Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Dit zijn voorzieningen met een specifiek en voorgeschreven bestedingsdoel zoals Legaat Isaac Hartog, Legaat van Cooth en een voorziening die gevormd is voor de sanering van een beperkte verontreiniging in de van MSD aangekochte grond.

4. Voorzieningen vervangingsinvesteringen waarvoor heffing geheven kan worden

Dit betreft de voorziening egalisatie rioolbeheer. Deze voorziening is opgebouwd vanuit stortingen uit de rioolheffingen en wordt, voor zover die toereikend is, gebruikt om investeringen in riolering af te boeken.

De totale rentelast in 2024 van de vaste schulden is € 1.163.905,57

De netto vlottende schulden met rentetypische looptijd < 1 jaar kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Overige schulden

De post overige schulden bestaat uit de volgende posten:

De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt:

1. Nog te betalen bedragen

De nog te betalen bedragen zijn als volgt te specificeren:

2. Vooruitontvangen bedragen

De vooruitontvangen bedragen zijn als volgt te specificeren: