Aanbiedingsbrief

Geachte leden van de gemeenteraad,

Voor u ligt het jaarverslag en de jaarrekening over 2024. We hebben u in de programma-evaluatie 2024 al geïnformeerd over de activiteiten en doelstellingen over het voorgaande jaar. In dit jaarverslag en deze jaarrekening lichten we aanvullend toe hoe we 2024 financieel hebben afgesloten.
We presenteren deze jaarrekening gelijktijdig met de strategische heroriëntatie en over een paar weken bieden we u de kadernota 2026-2029 aan. In de strategische heroriëntatie en de kadernota zullen we aangeven hoe we verwachten dat het financieel perspectief zich de komende jaren gaat ontwikkelen en hoe we hiermee om willen gaan. De onzekerheden vanuit onder andere de voorjaarsnota van het Rijk en de ontwikkelingen rondom jeugdhulp zorgen hebben hier flinke invloed op. Dit lichten we in de andere documenten toe. In deze brief zullen we ons focussen op de jaarstukken van 2024.

In 2024 zijn we volop aan de slag geweest met het uitvoeren van het coalitieprogramma 'Samen Duurzaam Vooruit' en hebben hier flinke stappen in gezet. We lichten onze belangrijkste speerpunten toe.

De verstedelijkingsopgave met woningbouw en mobiliteit. We hebben stappen gezet met onze woningbouwplannen, het vertalen van de koersnota mobiliteit richting een uitvoeringsprogramma en de voorbereidingen getroffen voor een nieuw parkeerbeleid.
De klimaatopgave en energie transitie. We zijn gestart met het uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie en ondersteunen inwoners en bedrijven om te verduurzamen. Na jaren van voorbereiding is in juli 2024 de realisatieovereenkomst voor Meanderende Maas getekend en is de daadwerkelijke uitvoering van het project gestart. De eerste hectares Bos van Oss zijn aangelegd en de voorbereiding van het resterende deel is volop in voorbereiding.
Goede dienstverlening en transformatie van het sociaal domein. We hebben in 2024 gewerkt aan drie hoofddoelstellingen van onze lokale Wmo: werken aan een sterke sociale basis, het bieden van ondersteuning van inwoners in kwetsbare posities en zorgen dat onze voorzieningen vindbaar, toegankelijk en betaalbaar zijn. We zien dat onze opgave steeds urgenter wordt als gevolg van de schaarste op diverse vlakken en de groeiende zorgvraag en kostenstijgingen. Substitutie en ondersteuning zijn hierbij belangrijke pijlers. Via de Proeftuin en vanuit IZA en GALA geven we hier uitvoering aan. In het kader van bestaanszekerheid hebben we de vergoedingen voor de regeling Meedoen is belangrijk verhoogd. Inwoners in Oss hebben nu meer ruimte om zelf te kiezen hoe zij hun maatschappelijke participatie vormgeven. Ook in 2024 hielpen veel mensen in onze gemeente elkaar bij de aanpak van geldzorgen. Er zijn verschillende vrijwilligersinitiatieven die inwoners in de knel helpen. Zij weten steeds meer inwoners te bereiken en weten elkaar en de gemeente goed te vinden.
Stedelijke voorzieningen voor een aantrekkelijke stad. De nieuwe Lievekamp, het Walkwartier met het Warenhuis en het nieuwe zwembad zijn hier aansprekende voorbeelden van. We hebben ingezet op het versterken van de culturele infrastructuur.
Duurzaam houdbare voorzieningen voor vitale dorpen en wijken. We investeren in renovatie, herontwikkeling en multifunctioneel gebruik om de voorzieningen optimaal te benutten. Diverse gemeenschapshuizen en ontmoetingslocaties zijn (her)ontwikkeld met aandacht voor duurzaamheid, functionaliteit en financiële haalbaarheid. Denk hierbij aan Ontmoetingscentrum de Meteoor en Buurthuis Kortfoort.
Veilige omgeving. Ons doel is een aantrekkelijke omgeving te zijn waar de inwoners van Oss zich veilig voelen om te kunnen wonen, werken en recreëren. We zien dat het werkveld Openbare Orde en Veiligheid dynamischer is dan ooit. Dit blijft een aandachtspunt.
Een uitstekende professionele organisatie. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt hebben we veel vacatures ingevuld. We blijven inzetten op onze aantrekkelijkheid als werkgever. Onze dienstverlening stemmen we af op de menselijke maat, zo veel inwoners worden in één keer goed geholpen. Op het gebied van ICT hebben we stappen gezet met datagedreven werken en informatiebeveiliging.

Een belangrijk aandachtspunt is de financiële positie. Onze ambitie is om ons huishoudboekje blijvend op orde te houden door een stabiel financieel beleid, heldere afspraken en financiële lenigheid om in te spelen op nieuwe omstandigheden. Ons financieel beleid blijven we gedegen en solide vormgeven.
We hebben een voordelig jaarrekeningsaldo van € 14,9 miljoen. Dit voordeel is hoger dan we hadden verwacht. Ook andere gemeenten hebben fors voordelige jaarrekeningsaldo's. Ons voordelige saldo is enerzijds goed te verklaren door eenmalige en onverwachte voordelen. We ontvangen bijvoorbeeld in december een hogere algemene uitkering, een uittredingsvergoeding voor het duurzaamheidsplein en omgevingsvergunningen waarvan het lastig te bepalen is in welk jaar we die zouden ontvangen. Ook zien we dat projecten wat vertragen waardoor we niet al het budget konden uitgeven. Dit zijn projecten die komende jaren wel doorlopen.
Aan de andere kant is het natuurlijk een lastige boodschap als we aangeven dat we voor de komende jaren moeten gaan bezuinigen, wat betekent dat we naar de toekomst extra kritisch moeten kijken naar bestaande budgetten en wellicht wat meer risicovol moeten gaan begroten.
We zien ook posten die er voor zullen zorgen dat het tekort dat we meerjarig hebben zal groeien, zoals bijvoorbeeld de stijgende kosten voor jeugdhulp. Deze kosten zijn ook in 2024 weer fors gestegen.

We analyseren de uitkomsten van de jaarrekening daarom nadrukkelijk. Een deel van de structurele voordelen is al als ombuigingsvoorstel ingediend bij de strategische heroriëntatie. Daarnaast bekijken we richting de programmabegroting een aantal posten nog extra kritisch om te kijken wat het mogelijke structurele voordeel kan zijn om zo het meerjarige tekort wat te verbeteren.

Als we kijken naar de jaarrekeningcijfers is onze financiële positie solide. Onze ratio’s – denk aan netto schuldquote, solvabiliteit of belastingcapaciteit – zijn zeker goed en we kunnen risico's opvangen. Onze accountant bevestigt dit ook. Deze financiële basis samen met de financiële koers die we samen met de gemeenteraad al vele jaren toepassen geeft vertrouwen naar de toekomst. Ook al zullen we soms wat scherpere keuzes moeten maken.

We gaan graag het gesprek met u aan over deze jaarstukken en hoe we richting de toekomst omgaan met de financiële druk en onzekerheden.

Burgemeester en wethouders van Oss.

De secretaris, De locoburgemeester,
H. Reints F. den Brok